เมื่อวันพุธที่ 17 มิถุนายนที่ผ่านมา อินเดียได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกไม่ถาวร (วาระการดำรงตำแหน่ง 2 ปี) ของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (United Nations Security Council – UNSC) ประเด็นนี้ถือเป็นข่าวใหญ่สำหรับอินเดีย เนื่องจากอินเดียต้องการใช้การเป็นสมาชิก UNSC ถ่วงดุลจีน ประเทศต่างๆรวมถึงสมาชิกถาวรของ UNSC ทั้งสหรัฐฯ รัสเซีย อังกฤษ และฝรั่งเศสต่างแสดงความยินดีกับอินเดีย มีเพียงจีนประเทศเดียวเท่านั้นที่ไม่ได้แสดงความยินดีที่อินเดียได้รับเลือกเป็นสมาชิกไม่ถาวรของ UNSC
อย่างไรก็ตาม เป้าหมายสูงสุดของอินเดียไม่ใช่การได้รับเลือกเป็นสมาชิกไม่ถาวรของ UNSC ที่ต้องมีการสับเปลี่ยนกันทุก 2 ปี แต่อินเดียต้องการเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC เทียบเท่าสหรัฐฯ รัสเซีย จีน อังกฤษ และฝรั่งเศส เนื่องจากปัจจุบันอินเดียมีบทบาทสำคัญมากขึ้น การดำเนินกิจการระหว่างประเทศต่างๆไม่สามารถละเลยบทบาทของอินเดียได้ ล่าสุดมีข่าวออกมาเมื่อวานนี้ว่าระหว่างการประชุมกลุ่ม RIC (Russia-India-China) รัสเซียประกาศให้การสนับสนุนอินเดียเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC ขณะที่จีนคัดค้าน
คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ UNSC มีสมาชิก 15 ประเทศ ประกอบด้วยสมาชิกถาวร 5 ประเทศได้แก่สหรัฐฯ รัสเซีย จีน อังกฤษ และฝรั่งเศส ซึ่งก็คือประเทศมหาอำนาจผู้ชนะสงครามโลกครั้งที่สอง มีสิทธิยับยั้งหรือวีโต (veto) และสมาชิกไม่ถาวรอีก 10 ประเทศ มีวาระการดำรงตำแหน่ง 2 ปี หลังหมดวาระแล้วต้องมีการเว้นระยะ ไม่สามารถสมัครรับเลือกตั้งใหม่ได้ทันที
ช่วงที่ผ่านมามีหลายประเทศเช่นเยอรมนี ญี่ปุ่น บราซิล และอินเดีย พยายามสมัครเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC แต่สมาชิกถาวรทั้ง 5 ประเทศมักไม่ยินยอม แม้ประเทศเหล่านี้จะมีบทบาทสำคัญมากในปัจจุบันก็จริง แต่ต้องเข้าใจว่าการเมืองระหว่างประเทศเป็นเรื่องของผลประโยชน์ เป็นธรรมดาที่สมาชิกถาวรของ UNSC ชุดปัจจุบันจะต้องการรักษาระเบียบโลกในปัจจุบันซึ่งเอื้อผลประโยชน์ให้ตนเอง มากกว่าจะแบ่งผลประโยชน์ให้สมาชิกใหม่ อย่างไรก็ตามถ้าในอนาคตเหตุการณ์เปลี่ยนแปลงไป ก็อาจมีการรับสมาชิกถาวรของ UNSC เพิ่มขึ้นก็ได้ เห็นได้จากการที่รัสเซียสนับสนุนอินเดียเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC ในครั้งนี้
ส่วนตัวผมมองว่ารัสเซียให้การสนับสนุนอินเดียเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC เพราะต้องการใช้อินเดียถ่วงดุลจีนเช่นกัน คนที่ติดตามข่าวต่างประเทศเพียงผิวเผินอาจเห็นรัสเซียร่่วมมือกับจีนแนบแน่นเพื่อต่อต้านสหรัฐฯ แต่ความจริงแล้วรัสเซียก็มีประเด็นไม่พอใจจีนหลายเรื่อง เช่นการที่จีนแผ่อิทธิพลเข้าไปในประเทศพันธมิตรของรัสเซียเช่นเซอร์เบีย เบลารุส และประเทศในแถบเอเชียกลาง การที่จีนก็อปอาวุธของรัสเซียแล้วผลิตออกมาขายแข่งในราคาถูกกว่า แย่งลูกค้าของรัสเซีย เป็นต้น แม้แต่การที่รัสเซียร่วมมือกับจีนต่อต้านสหรัฐฯ ก็มีผลทางอ้อม ให้พันธมิตรของรัสเซียที่มีความขัดแย้งกับจีนอย่างอินเดียและเวียดนามหันไปใกล้ชิดสหรัฐฯมากขึ้น รัสเซียจึงต้องแข่งขันถ่วงดุลกับจีนเช่นกัน แค่ไม่ได้แสดงท่าทีเปิดเผยออกนอกหน้าเท่านั้น จีนเองก็รู้ประเด็นนี้ดี ยกตัวอย่างตอนที่รัสเซียเชิญอินเดียเข้าเป็นสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Cooperation Organization – SCO) จีนก็เชิญปากีสถานเข้าเป็นสมาชิกเช่นกัน เพื่อเป็นการถ่วงดุล แต่การที่รัสเซียสนับสนุนอินเดียเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC คราวนี้ถ้าทำได้สำเร็จ รัสเซียจะนำหน้าจีนไปหนึ่งก้าว เนื่องจากปากีสถานไม่ได้มีบทบาทสำคัญเท่าอินเดีย จีนไม่สามารถสนับสนุนปากีสถานเป็นสมาชิกถาวรของ UNSC มาถ่วงดุลรัสเซียและอินเดียได้ สหรัฐฯก็น่าจะสนับสนุนอินเดียเช่นกัน
สวัสดี
25.06.2020
