(Max Smith/ Wikimedia Commons/ Public Domain)
ระหว่างสงครามเกาหลี สหรัฐฯตัดสินใจปลดประจำการรถถังเบา M24 Chaffee ซึ่งใช้งานมาตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งที่สอง พร้อมกับยานเกราะอื่นๆที่ใช้ตัวรถของรถถัง M24 รวมถึงปืนต่อสู้อากาศยานอัตตาจร M19 MGMC ด้วย ส่งผลให้ต้องมีการพัฒนาปืนต่อสู้อากาศยานอัตตาจรรุ่นใหม่ขึ้นมาทดแทน โดยสหรัฐฯตัดสินใจนำปืนต่อสู้อากาศยาน Bofors ขนาด 40 มิลลิเมตรจาก M19 มาติดตั้งบนตัวรถถังเบา M41 Walker Bulldog แทน ปืนต่อสู้อากาศยานอัตตาจร M42 Duster จึงถือกำเนิดขึ้น
M42 Duster ผลิตโดยบริษัท General Motors เข้าประจำการในกองทัพบกสหรัฐฯในปี ค.ศ.1952 มีน้ำหนัก 24.8 ตัน มีขนาดยาว 5.82 เมตร กว้าง 3.23 เมตร สูง 2.85 เมตร ใช้พลประจำรถ 4 – 6 นาย ติดอาวุธปืนต่อสู้อากาศยาน M2A1 Bofors ลำกล้องคู่ขนาด 40 มิลลิเมตร บรรทุกกระสุน 480 นัด และปืนกล M1919A4 หรือ M60 ขนาด 7.62 มิลลิเมตร 1 กระบอก ระบบขับเคลื่อนใช้เครื่องยนต์เบนซินขนาด 500 แรงม้า มีความเร็วสูงสุด 72 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ระยะปฏิบัติการ 160 กิโลเมตร M42 Duster อยู่ในสายการผลิตจนถึงปี ค.ศ.1960 ผลิตออกมาทั้งหมดประมาณ 3,700 คัน
ช่วงปลายยุค 50 สหรัฐฯมองว่าอาวุธประเภทปืนต่อสู้อากาศยานนั้นล้าสมัยแล้ว จึงทยอยปลดประจำการ M42 Duster จนหมดในปี ค.ศ.1963 ทดแทนด้วยระบบป้องกันภัยทางอากาศ MIM-23 Hawk แต่ทว่าระหว่างสงครามเวียดนาม สหรัฐฯพบว่าระบบป้องกันภัยทางอากาศ Hawk มีขีดความสามารถไม่ดีเมื่อต้องเผชิญกับอากาศยานที่เพดานบินต่ำ จึงตัดสินใจนำ M42 Duster กลับเข้าประจำการอีกครั้งในปี ค.ศ.1966
แม้ M42 Duster จะมีโอกาสได้กลับเข้าประจำการอีกครั้ง แต่ภัยคุกคามจากอากาศยานของเวียดนามเหนือก็ลดลงเรื่อยๆจนแทบไม่มีภารกิจให้ M42 Duster ทำ สุดท้ายสหรัฐฯจึงหันไปใช้ M42 Duster ในภารกิจยิงสนับสนุนภาคพื้นดินแทน รวมถึงใช้ป้องกันฐานและคุ้มกันขบวนคอนวอย ปืนต่อสู้อากาศยานขนาด 40 มิลลิเมตรมีอัตราการยิงสูงและอำนาจการยิงรุนแรง สามารถจัดการกับทหารราบได้เป็นอย่างดี M42 Duster มีส่วนช่วยในการสกัดการโจมตีของเวียดนามเหนือในหลายสมรภูมิ เช่นระหว่างการรุกช่วงเทศกาลตรุษญวน (Tet Offensive) ในปี ค.ศ.1968 และระหว่างปฏิบัติการลามซอน 719 (Operation Lam Son 719) ในปี ค.ศ.1971 เป็นต้น
เมื่อสหรัฐฯถอนทหารออกจากเวียดนาม M42 Duster ที่กองทัพบกสหรัฐฯใช้ในเวียดนามทั้งหมดก็ถูกส่งมอบให้กองทัพเวียดนามใต้ในปี ค.ศ.1971 แต่ National Guard ของสหรัฐฯยังคงใช้งาน M42 Duster ต่อไปจนถึงปี ค.ศ.1988
ระหว่างสงครามเย็น สหรัฐฯได้ส่ง M42 Duster ให้ประเทศพันธมิตรเช่น ออสเตรีย เยอรมนีตะวันตก ตุรกี ญี่ปุ่น ไต้หวัน ไทย ฯลฯ ปัจจุบันเกือบทุกประเทศได้ปลดประจำการยานเกราะรุ่นนี้ไปแล้ว แต่กองทัพบกไทยยังคงใช้งาน M42 Duster ซึ่งจัดหามาตั้งแต่ปี ค.ศ.1967 อยู่ มีประจำการประมาณ 24 คัน
สวัสดี
18.07.2021
