(DoD photo by Sgt. Artur Shvartsberg, U.S. Marine Corps/Released)
รถถังตระกูล M60 Patton จากสหรัฐฯ เป็นหนึ่งในกำลังรบสำคัญของกองทัพบกไทยมานานเกือบ 30 ปี มีประจำการอยู่ 178 คัน ในจำนวนนี้ 53 คันเป็นรุ่น M60A1 จัดหามาในปี ค.ศ.1991 ส่วนอีก 125 คันเป็นรุ่น M60A3 จัดหามาในปี ค.ศ.1996 ผ่านสมรภูมิทั้งการปะทะกับกองทัพเมียนมาร์ที่เนิน 9631 และการปะทะบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชามาแล้ว แม้รถถัง M60 จะมีขีดความสามารถเหนือกว่ารถถังตระกูล T-54/55 ที่ประเทศเพื่อนบ้านส่วนใหญ่ใช้งานอยู่ แต่ก็ถือว่าเก่าพอสมควรแล้ว ประกอบกับประเทศเพื่อนบ้านมีการจัดหารถถังรุ่นใหม่ๆเข้าประจำการมากขึ้น เช่นรถถัง T-72B1MS ของลาวและ T-90S ของเวียดนาม ไทยจึงมีแนวคิดที่จะอัพเกรดรถถัง M60 ให้ทันสมัยมากขึ้น โดยปัจจุบันไทยเน้นอัพเกรดระบบควบคุมการยิงของรถถัง M60A3 โดยบริษัท Elbit ของอิสราเอลเป็นหลัก แต่หลายคนก็อยากให้มีการอัพเกรดรถถัง M60 เต็มรูปแบบยกเครื่องใหม่หมด ทำนองเดียวกับรถถัง Sabra ของตุรกีที่อัพเกรดโดยอิสราเอล หรือแพคเกจของบริษัท Raytheon ที่มีการเปิดตัวเมื่อไม่กี่ปีก่อนหน้านี้ เป็นต้น
แม้การอัพเกรดรถถัง M60 จะช่วยให้รถถังรุ่นนี้มีขีดความสามารถสูงขึ้น พอจะต่อกรกับรถถังรุ่นใหม่ๆได้ในระดับหนึ่ง รวมถึงยืดอายุการใช้งานออกไปได้ แต่สำหรับประเทศกำลังพัฒนาที่มีงบประมาณจำกัดเช่นไทย ต้องพิจารณาเรื่องความคุ้มค่าด้วย และปัญหาสำคัญของการอัพเกรดรถถัง M60 ก็คือเรื่องของราคานั่นเอง
กองทัพสหรัฐฯปลดประจำการรถถัง M60A3 ไปตั้งแต่ปี ค.ศ.1997 หลังจากนั้นก็ใช้งานแต่รถถังตระกูล M1 Abrams มาโดยตลอด รถถัง M60A3 ของกองทัพบกไทยก็เป็นรถถังมือสองของสหรัฐฯที่ปลดประจำการแล้ว เท่ากับว่าตลอดช่วงเวลา 20 กว่าปีมานี้ สหรัฐฯไม่มีความจำเป็นต้องอัพเกรดรถถังตระกูล M60 แต่อย่างใด จึงไม่มีรถถังรุ่นอัพเกรดมือสองพอสำหรับจัดโปรโมชั่นให้ลูกค้าต่างประเทศได้ ลูกค้าต้องออกเงินเองทั้งหมด ต่อให้สหรัฐฯยกรถถัง M60 ให้ฟรีๆแล้วให้ลุกค้าจ่ายเฉพาะค่าอัพเกรดก็ยังแพงมากอยู่ดี ยกตัวอย่างเช่นรถถัง Sabra ของตุรกีที่ให้อิสราเอลอัพเกรดให้นั้นมีราคาถึงคันละ 4 ล้านเหรียญ ราคานี้สามารถซื้อรถถัง T-90S จากรัสเซียแบบสเปกไม่สูงมากนักได้เลย และถ้าเพิ่มเงินอีกนิดหน่อยก็สามารถซื้อรถถัง VT-4 จากจีนหรือ T-90S แบบสเปกสูงๆซึ่งราคาคันละประมาณ 5 ล้านเหรียญได้แล้ว จะเห็นได้ว่าการอัพเกรดรถถัง M60 แบบยกเครื่องใหม่หมดมีค่าใช้จ่ายพอๆกับการซื้อรถถังรุ่นใหม่เลย เป็นสาเหตุสำคัญที่กองทัพบกไทยเลือกอัพเกรดเฉพาะระบบควบคุมการยิงของรถถัง M60A3 เท่านั้น
ในทางตรงกันข้ามรถถัง T-72 รุ่นอัพเกรดกลับมีราคาถูกกว่ามาก รถถัง T-72B3 ซึ่งมีขีดความสามารถระดับน้องๆ T-90A มีราคาเพียงคันละประมาณ 3 ล้านเหรียญ ขณะที่รถถัง T-72B1MS White Eagle ที่ลาวจัดหามานั้นมีราคาเพียงคันละ 1.5 – 2 ล้านเหรียญเท่านั้น ที่สำคัญคือราคานี้รวมตัวรถถังไว้แล้ว ถ้ารัสเซียจัดโปรโมชั่นโดยการยกรถถัง T-72B ในคลังให้ฟรีๆแล้วคิดเฉพาะค่าอัพเกรด หรือในกรณีที่ประเทศลูกค้ามีรถถัง T-72 ใช้งานอยู่แล้ว ราคาก็จะยิ่งถูกลงไปอีก แถมในอนาคตถ้ารัสเซียมีงบประมาณพอจะจัดหารถถัง T-14 Armata เข้าประจำการมากขึ้น ก็จะมีรถถัง T-72B3 และ T-72B3M มือสองออกมาขายในตลาดจำนวนมาก เท่ากับว่าประเทศที่ใช้งานรถถังตระกูล T-72 จะยิ่งมีตัวเลือกในการอัพเกรดรถถังรุ่นนี้ในอนาคตมากขึ้นในราคาที่จับต้องได้ ขณะที่รถถัง M60 รุ่นอัพเกรดกลับมีราคาเกินเอื้อม
ด้วยเหตุนี้ผมจึงมองว่าการอัพเกรดรถถัง M60 นั้นไม่คุ้มค่า เพราะต้องใช้งบประมาณสูงเกือบเท่ากับการจัดหารถถังรุ่นใหม่ ถ้าจำเป็นจริงๆ การจัดหารถถัง T-72 รุ่นอัพเกรดอาจจะคุ้มค่ามากกว่าการอัพเกรดรถถัง M60 ด้วยซ้ำ
สวัสดี
27.09.2021
