(State Department photo by Ron Przysucha/ Public Domain)
เมื่อวานนี้มีข่าวน่าสนใจจากสื่อ Kyiv Post และ RT ครับ นาย Sergey Kislitsa ผู้แทนถาวรของยูเครนประจำสหประชาชาติให้สัมภาษณ์สื่อ European Pravda กล่าวหาว่ารัสเซียยึดครองที่นั่งสมาชิกถาวรในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (United Nations Security Council – UNSC) มีสิทธิวีโต้ (Veto) แบบผิดกฎหมาย เพราะตอนที่สหภาพโซเวียตล่มสลาย และรัสเซียเข้ามาแทนที่เมื่อปี ค.ศ.1991 นั้น ไม่มีการลงมติตามขั้นตอนปกติของสหประชาชาติ ผู้แทนถาวรของโซเวียตประจำสหประชาชาติ นาย Yuli Vorontsov เพียงแต่รับจดหมายจากประธานาธิบดีรัสเซีย Boris Yeltsin แล้วนำไปแจ้งให้ทางสหประชาชาติรับทราบเท่านั้น และประเทศต่างๆก็ไม่กล้าคัดค้านเพราะเกรงใจแสนยานุภาพทางทหารและนิวเคลียร์ของรัสเซีย ประชุมร่วมกับรัสเซียมา 30 ปี แกล้งทำเป็นว่ารัสเซียเป็นสมาชิกคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติอย่างชอบธรรม เหมือนเป็นเรื่องปกติ แม้แต่ยูเครนก็พึ่งมาให้ความสนใจประเด็นนี้
ส่วนตัวผมไม่แปลกใจกับข้อกล่าวหาของผู้แทนถาวรของยูเครนประจำสหประชาชาติ แต่เขาคงจะลืมไปว่าตอนที่โซเวียตล่มสลาย รัสเซียไม่ได้เอาแสนยานุภาพทางทหารและอาวุธนิวเคลียร์ไปแบล็คเมล์ให้ทั่วโลกยอมรับรัสเซียเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแทนที่โซเวียต ถ้ารัสเซียทำได้นี่ถือว่ารัสเซียเข้มแข็งมากเลยนะ อาจจะเหนือกว่าสหรัฐฯเสียอีก แต่ข้อเท็จจริงคือสาเหตุหลักที่โซเวียตล่มสลายมาจากวิกฤตภายในประเทศที่สั่งสมมานาน และวิกฤตดังกล่าวก็ไม่ได้หายไปทันทีที่โซเวียตล่มสลาย แต่ส่งต่อมาถึงประเทศเกิดใหม่รวมถึงรัสเซียด้วย ช่วงทศวรรษ 1990 รัสเซียเจอวิกฤตทั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคมแทบเอาตัวไม่รอด ถ้าไม่ได้ Vladimir Putin มาเป็นประธานาธิบดีในที่สุดก็คงล่มสลายไปแล้ว นอกจากนี้บรรดาผู้นำรัฐต่างๆที่ร่วมมือกันสลายโซเวียตลงนั้น จริงๆแล้วร่วมมือกับสหรัฐฯอย่างใกล้ชิด นาย Yeltsin ถึงกับโทรไปรายงานประธานาธิบดี George H. W. Bush ของสหรัฐฯเป็นคนแรกด้วยซ้ำทันทีที่เขาสลายโซเวียตลงได้ ดังนั้นถ้ามีใครมาบอกผมว่านาย Yeltsin เอานิวเคลียร์ไปขู่ให้สหรัฐฯยอมศิโรราบให้รัสเซียเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาตินี่ ผมจะขำก๊ากแบบ J. Jonah Jameson ในหนัง Spider-Man แล้วถามกลับไปว่า “You serious ?” ลองคิดดูเล่นๆถ้ารัสเซียมีแสนยานุภาพทางทหารและนิวเคลียร์เข้มแข็งพอข่มขู่ทั้งโลกนี่แล้วทำไมถึงปล่อยให้ NATO ถล่มยูโกสลาเวียและเซอร์เบียได้ ทำไมถึงปล่อยให้ NATO ขยายตัวรับประเทศยุโรปตะวันออกเป็นสมาชิกเข้ามาประชิดชายแดนรัสเซียได้ คิดสิคิด
ข้อเท็จจริงคือการที่รัสเซียได้เป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาตินั้นเป็นไปตามพิธีสาร Alma-Ata ระหว่างผู้นำของประเทศอดีตสหภาพโซเวียต 11 ประเทศรวมถึงยูเครนด้วย (มีเพียงจอร์เจียและสามประเทศบอลติกที่ไม่ได้เข้าร่วม) ลงนามร่วมกัน สลายโซเวียตลง แล้วจัดตั้งเครือรัฐเอกราช (Commonwealth of Independent States – CIS) ขึ้นมาแทนที่ ข้อตกลงหนึ่งในพิธีสาร Alma-Ata ก็ยกให้รัสเซียดำรงตำแหน่งในสหประชาชาติแทนที่โซเวียต โดยที่รัสเซียก็ไม่ได้ตำแหน่งนี้มาฟรีๆแต่อย่างใด เพราะหนี้และภาระผูกพันต่างๆของโซเวียต รัสเซียก็เป็นฝ่ายรับไปทั้งหมดเช่นกัน เมื่อมีข้อตกลงระหว่างประเทศชัดเจน รัสเซียก็เพียงแต่ส่งจดหมายแจ้งทางสหประชาชาติแล้วเวียนให้ประเทศอื่นๆรับทราบ เมื่อไม่มีประเทศไหนคัดค้าน ซึ่งคงไม่ได้เป็นเพราะว่ารัสเซียเอานิวเคลียร์ไปแบล็คเมล์แน่ (อย่าลืมว่าตอนนั้นประเทศอดีตโซเวียตอื่นๆรวมถึงยูเครนก็มีนิวเคลียร์เหมือนกัน ยังไม่ได้ทำลายทิ้ง) รัสเซียก็เข้าเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาติมาจนถึงปัจจุบัน โดยที่ทั่วโลกให้การรับรองโดยพฤตินัยแล้ว ไม่ต้องไปลงมติซ้ำให้วุ่นวาย ถ้ายูเครนจะตั้งข้อกังขาการเข้าเป็นสมาชิกถาวรคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาติของรัสเซีย ก็ย่อมส่งผลถึงความชอบธรรมของพิธีสาร Alma-Ata ด้วย แสดงว่าการที่รัฐโซเวียตต่างๆร่วมมือกันสลายสหภาพโซเวียตลงนั้นไม่ถูกต้องชอบธรรม กรณีนี้เราควรฟื้นสหภาพโซเวียตกลับมาหรือไม่ เป็นประเด็นที่น่าคิดเช่นกันถ้าอ้างตามตรรกะของยูเครน
สวัสดี
11.02.2022
